Tuesday, July 18, 2017

Laica Ngan Kom Dan (Tongfang Kom Dan Ding)


 LAICA NGAN KOM DAN

"Tongfang kom ding kom lo le, kom lo ding kom hi siar sual a awl tuk ruangah le kan ca ngan mi sullam a ti danglam thei ruangah theih a tul zet. Curuangah tongfang ngan kom dan cu a hnuai lam vekin a tawi thei bik le a fiang thei bikin ngan a si" (Salai Sen Ro Sang). 

1. Duhsan pakhat nei mi tongfang pohpoh cu kom ding. Ttn. 1. Awloksong 2. Anka 3. Boruak. Camcin

2. A hram a thuahaw mi tongfang kom ding. Ttn. Belbel 2. Cengceng. 3. Pohpoh

3. Hrekthuah tongfang kom ding. Ttn. 1. Bembi 2.Fuahfo 3.Kuahko

4. Milai hmin ngan tikah kom lo ding, cafang tumpiih thawk thluh ding. Ttn. Than Bil Luai, No Than Kap

5. Ram hmin le khaw hmin pawl cu kom ding, cun a thawknak lawng cafang tumpi hman ding. Ttn. Lairam, Lotharawn. Asinan san dangdang nei mi cu a dangdangin ngan ding. Ttn. Sim Dihai, Old KhuangLung.

6. Nambar hmuahhmuah cu a lakih “le” a um lo ahcun peh thluh ding. Pakhat, Zakhat, Za le sawmnga

7. Cawlhkar hmin le thla hmin cu a thawknak lawng cafang tum hmanih ngan kom thluh ding. Ttn. Rinni, Nipini, Meisen (January), Fanger (October)

TONGFANG HRAM LE THUBET NGAN KOM DING

Thubet phun hnih a um ih, thuhmaibet le thudungbet an si, Thubet cu kiang ih thu thawn ngan kom ding a si.

1.Thuhmaibet kom ding

Lai tongah thuhmaibet ci dangdang a um.
Sa: sabek, sakhi, saphai, sakuh, adt…
Ca: calai, catluan, casual, cabu, cabawm, cahnah, adt…..
Pa: pakhat, pahnih, pathum, parol, pahmei, adt…….
Khua: khuanu, khuapa, khuaruat, khuangai, khuavang, adt………
Khaw: Khawkhan, khawlai, khawtluang, khawsia, khawte, khawri, adt…..
Va: valah, vaca, vakok, vanim, vavu, vahui
Ti: tithianghlim, tifel, tihlo, timawi, tithe, tilawm, tifuh, adt…..

2. Thudungbet ngan kom ding

1. Uarnak. Ti em- ti emah. Taktak- taktakah
2. Hngawngsalnak ( Reflexive Marker) Ttn. Kholh- kholhaw
3. Tuankhawmnak. El- elaw: Nuho an elaw. Lek- lekaw: Nauhak pawl an lekaw
4. Tuahrel hmin ih tuahnak. Umnak, cennak, telnakm, duhnak, bawmnak
5. Fiangternak Cangcop hmin ih tuahnak. Mawizia, thatzia, sunlawizia
6. Tuahrel ihsin fiangtertu tuahnak. Nelum, duhum, tihnung,
7. Thil hmin dungbet
Rualpi, fehpi, tanpi, umpi, adt….
8. A note hmuhsaknak. Vokte, arte, cawte, sete, uite
9. A te ci relnak. Keite, lungte, khaute, ngate, adt…..
10. Tisal/tisak hmuhsaknak. Pesal, Lasal, dilsal, peksak, ngansak
11. Hnawn hmuhsaknak. Fehsan, thihsan, tlunsan, tuansa, zirsan, adt……
12. Teter hmuhsaknak. Tuahter, fehter, thoter, mawiter, adt…
13. Sinak langtertu Neitu, zirhtu, betu, hruaitu,adt……
14. Hminsawng thudungbet. Amah, anmah, keimah, nangmah, adt……
15. Fiangtertu thudungbet. Tihnungza, duhnungza, hahioza, ningzakza, zangfahza, mangbangza.


Hminsin:  ttn cu tahthimnak(exampli gratia, for example ) tinak a si ih, Mirang in ‘e.g” tin an     hmang. Kannih in ttn tiin kan hmang.ttn. Kan awphei pawl cu a,e,I,o,u l e aw  tla  an si.

Adt cu adangtla(etcetera, and others) tinak a si ih, hi mi si lo adangtla a um lai tinak a si.
Laitlang khawpi pawl cu:- Falam, Tedim, Hakha,adt
 
Sirhsan : Salai Sen Ro Sang, Chin Tong Ngan Dan.


 Lai thla siar dan:

1.         Meisen thla      = January
2.         Vau thla          = February
3.         Satuah thla      = March
4.         Fangno thla     = April
5.         Thawilak thla  = May
6.         Tualbawm thla            = June
7.         Tan thla           = July
8.         Furkut thla      = August
9.         Vansar thla      = September
10.       Fanger thla      = October
11.       Tharcan thla    = November
12.       Nimkut thla     = December

No comments:

Post a Comment

Siar Hlawh Bikmi Thulu Pawl